فوق تخصصی شطرنج

در سال ۱۹۵۰ بوتوينيک علاقمند رايانه ها شد.در ابتدا در امور بازي شطرنج و بعدها به کاربرد نقش هوش مصنوعي در فعاليتهاي اقتصادي به مطالعه پرداخت.در حوزه شطرنج به دستاوردهای گزینشی نظیر استفاده از برنامه رایانه ای بر پایه اصول عمومی شطرنج در حدس و به کارگیری ارزشمندترین حرکات پرداخت.هر چند این روش بعدها و به دلیل افزایش قدرت رایانه ها در اواسط دهه 1970 در مقایسه با پیشگامان خود ناکارآمد شد و هرگز نتوانست یک بازی شطرنج را با استفاده از پیش بینی تمامی حرکات به نمایش بگذارد.

در سال 1991 بوتوینیک به کسب درجه دکترای افتخاری از دانشگاه فرارا در ایتالیا به دلیل پژوهش در حوزه رایانه ها نائل آمد.

میخائیل بوتینیک در سال ۱۹۹۴

در انتها و پس از سپری کردن عمری با افتخار در شطرنج و علم، "میخائیل مویسوویچ بوتوینیک" در سال ۱۹۹۵ و به دلیل ابتلا به سرطان پانکراس دیده از جهان فرو بست.این در حالی بود که وی تا چند ماه قبل از مرگ و در حالی که از قدرت بینایی یک چشمش محروم بود و چشم دیگرش به زحمت می دید به فعالیت می پرداخت.

"میخائیل بوتوینیک" از دیدگاه "یوری آورباخ"

"یوری لیوویچ آورباخ" از هم عصران "بوتوینیک"،بازیکن و نویسنده شطرنج روسیه و در حال حاضر مسن ترین استاد بزرگ شطرنج با ۸۹ سال سن است.وی در مصاحبه ای با مجله ورزشی "اکسپرس" روسیه در مورد هم دورانش که نزدیک به ۶۰ سال با او دم خور بوده،به گفتگو نشسته است.به چکیده ای از این مصاحبه توجه فرمایید.

 من "بوتوینیک" را در سال ۱۹۳۵ و در خلال دومین دوره مسابقات بین المللی مسکو ملاقات کردم. در آن زمان هر دو ما مردان جوانی بودیم که به شطرنج معتاد شده بودیم و او برایمان یک الگوی مثال زدنی بود.در اردوی تابستانی سال ۱۹۳۶بود که به خاطر دارم از رادیو خبر مشعوف کننده قهرمانی "بوتوینیک" در مسابقات بزرگ "ناتینگهام" شنیدیم.به عنوان یک بازیکن، تقریباً با موفقیتهای مداوم "بوتوینیک" بزرگ شدم.

 اولین مسابقه من با "بوتوینیک" در قهرمانی مسکو به سال ۱۹۴۳ بود.من نام وی را بر روی برگه ثبت یادداشت کردم و برای خودم نوشتم:بازی من با بوتوینیک یک نبرد تن به تن است."میخائیل مویسویچ" سیاه بود و من دفاع فرانسه را بازی کردم.در حرکت چهلم و پس از یک سلسله از تعویضها او به من پیشنهاد تساوی داد.او بسیار مودبانه پیشنهادش را ابراز کرد و از من پرسید که در کنار شطرنج به چه کاری مشغولم.من دو مرتبه در مسابقات قهرمانی شوروی با او رو در رو شدم که حاصل آن یک تساوی و یک باخت برایم بود.

بوتوینیک" در اولین مسابقه رویارویی دو جانبه شوروی-آمریکا که به میزبانی آمریکا برگزار می شد بازی نکرد و دلیل آن خستگی مسابقه در مقابل "واسیلی اسمیسلوف" عنوان کرد.اما من پی بردم که او از پرواز خوشش نمی آید.دومین رویارویی در مسکو بود،اردوی تمرینی ما در نزدیکی کلبه تابستانی "بوتوینیک" قرار داشت.او از من درخواست کرد تا چند بازی تمرینی در مقابلش انجام دهم و من هم قبول کردم.او اصرار داشت تا رادیو را در خلال بازیهایمان روشن نگاه داریم تا به سرو صدا عادت کنیم.او همچنین "راگوزین" که به عنوان مربی در کنارش فعالیت می کرد، اجازه داد تا در خلال تمرین سیگار بکشد،زیرا اعتقاد داشت تا این عمل موجب می شود تا او را برای چنین موقعیتهایی آماده کند.

 من دو بار در مقابل "بوتوینیک" رویارویی دو جانبه داشتم .اولین رویارویی در سال 1956بودکه شامل شش بازی می شد،پنج بازی به تساوی انجامید و یک بازی را باختم.دومین رویارویی در سال 1958 در 10 مسابقه برگزار شد.نتیجه نهایی این رویارویی هم با برتری یک امتیازی حریف همراه بود.من فکر می کنم که رویارویی دوم، نقش منفی را برایش در مقابل با "واسیلی اسمیسلوف" بر سر عنوان قهرمانی جهان داشت.این رویارویی فشار عصبی فزاینده ای بر روی "بوتوینیک" اعمال کرد.

 از همان ابتدا من مجذوب شخصیت "بوتوینیک" شدم.او همیشه چهره ای مشتاق داشت و نظرات نابی در مورد بسیاری چیزها ابراز می نمود.اما بعدها فهمیدم که آنچه او به من گفته همانند صحبت کردن در گوش کر است.اکثراً دوست داشت متکلم باشد تا مستمع.من ترجیح می دادم تا بیشتر گوش کنم و برایش احترام قائل شوم.

 هنگامی که بوتوینیک در سال 1948 به عنوان قهرمانی شطرنج جهان دست یافت تصمیم گرفت تا تز دکترایش را ارائه دهد.او سه سال را صرف کار بر روی آن کرد و این سه سال به شطرنجش ضربه زد. و امتیازات بزرگی را که داشت از او سلب نمود.این باعث شد تا در مرتبه کسانی قرارگیرد که یک سر و گردن از آنها بالاتر بود.

 ما در مورد برنامه های رایانه ای،بحثهای فراوانی با یکدیگر داشتیم.من سعی داشتم تا او را متقاعد کنم که فعالیتهایش در زمینه ریاضیات در این مورد کاربردی ندارد.علم سایبرتنیک(شناخت كاربردهاى رایانه و سازواره هاى الكترونيكي همانند آن) بعدها و پس از اینکه تحصیلات "بوتوینیک" تکامل یافت.اما او فکر می کرد که می تواند در این علم تخصص پیدا کند.علوم جدید رایانه ای از روشهای ساده ای در کاوشهای فراگیر بهره می برد و این بدان معناست که ماشین نمی تواند فکر کند و تنها می توان محاسبه نماید."بوتوینیک" تمایل داشت تا این گزینه ها را پشت سر بگذارد تا رایانه همانند یک انسان به تفکر و بازی بپردازد.